De Raad van Gebruikers, een unieke plek in de bedrijfswereld

De Raad van Gebruikers van de P&V Groep is een forum waar de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de groep wordt besproken. Voorzitter Edouard Delruelle vertelt ons meer over dit orgaan met ethische en adviserende doelstellingen, dat uniek is in de bedrijfswereld.

Wie is Edouard Delruelle?

Deze Belgische filosoof werd geboren op 12 februari 1963 in Luik en is hoogleraar politieke filosofie aan de Universiteit van Luik en de (Franstalige) voorzitter van het ziekenfonds Solidaris. Als voormalig adjunct-directeur van het Interfederaal Gelijkekansencentrum (UNIA) spreekt hij zich regelmatig uit over maatschappelijke onderwerpen zoals laïcisme, racisme, democratie of sociale rechtvaardigheid.

Hoe zou u de Raad van Gebruikers omschrijven en hoe is die ontstaan?

ED: "De Raad van Gebruikers is in het begin van de jaren 1990 ontstaan. Op dat moment was de Raad van Bestuur door de evolutie van het verzekeringsvak almaar technischer geworden. De P&V Groep voelde de behoefte om, parallel met de Raad van Bestuur, te beschikken over een adviesorgaan dat haar waarden zou waarborgen. De Raad van Gebruikers is dus een plaats om na te denken en van gedachten te wisselen over de maatschappelijke uitdagingen waarmee de P&V Groep wordt geconfronteerd."

Wie zit in de Raad van Gebruikers?

ED: "We vinden er vertegenwoordigers van de coöperanten van P&V (mutualiteiten, vakbonden enz.), vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld (academici, universitairen, personen die onze waarden delen) en twee vertegenwoordigers van de werknemers (verkozen om de vier jaar, een kaderlid en een niet-kaderlid). De leden van het Directiecomité wonen ook de vergaderingen bij. Dat zijn in totaal 20 à 25 personen, die 4 à 5 keer per jaar samenkomen."

Wat is de rol van de Raad van Gebruikers, wat zijn de opdrachten?

ED: "De Raad van Gebruikers ziet toe op de naleving van de basiswaarden en de maatschappelijke bestaansreden van de P&V Groep. Hij doet ook aan verkennend onderzoek op lange termijn over de grote maatschappelijke kwesties die de P&V Groep zou kunnen of moeten aanpakken: milieu, diversiteit, gelijkheid tussen mannen en vrouwen, platformeconomie, deeleconomie ... Hij geeft de Raad van Bestuur niet-bindende adviezen over de concretisering van het coöperatieve DNA van de groep in de bedrijfsvoering, producten, diensten en relaties met klanten, tussenpersonen en medewerkers. De Raad van Gebruikers heeft geen operationele rol. Hij geeft suggesties op macroniveau, schetst algemene lijnen. Het is vervolgens aan de Raad van Bestuur, het Directiecomité en het bedrijf om dat te vertalen naar het dagelijkse werk en de strategie."

Wat is er zo uniek aan?

ED: "Het is een plek om met een langetermijnvisie na te denken over de ethische waarden en de grote uitdagingen. Er is geen machtsrelatie, er worden geen beslissingen genomen. In de Belgische bedrijfswereld is het uniek om zo'n forum te hebben, dat mensen van zeer uiteenlopende achtergronden uit het noorden en zuiden van het land samenbrengt, alleen om te debatteren en een bedrijf met een sociaal karakter, geschiedenis en doelstellingen, te helpen om haar waarden uit te dragen. De sfeer is altijd heel positief, heel constructief. Afwezigheden zijn zeldzaam op de vergaderingen van de Raad van Gebruikers!" 

Wie legt de te bespreken thema's vast en welke zijn de laatste die aanleiding gaven tot concrete adviezen?

ED: "De thema's die aan bod komen, houden verband met de actualiteit van de groep en worden samen bepaald tijdens gesprekken tussen de Raad van Gebruikers en het Directiecomité. In 2020 hadden de besprekingen uiteraard betrekking op de gezondheidscrisis en de gevolgen ervan. In 2021 ging het over de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's) van de Verenigde Naties. Op basis van de denkoefeningen binnen de Raad van Gebruikers werden er van de 17 SDG's vier geselecteerd die voor de P&V Groep het belangrijkst leken: armoede, gezondheid, het klimaat en de gelijkheid tussen man en vrouw."

In 2023 wordt er gepraat over het Franse begrip 'société à mission', een bedrijf met een opdracht. Vanwaar deze keuze?

ED: "We profiteren altijd van een van onze jaarlijkse vergaderingen om coöperatieve of onderlinge ondernemingen (voornamelijk verzekeraars) te bezoeken en ons te laten inspireren door wat zij doen, door de manier waarop zij hun eigen waarden uitdragen enz. Zo bezochten we de Franse verzekeraar MAIF, een société à mission. Het gaat om een bijzonder statuut dat bestaat in het Franse economische recht (en op een gelijkaardige manier in Italië, Canada en elders), waardoor een onderneming kan verklaren dat haar hoofdopdracht een opdracht van algemeen belang is, met een sociaal, ecologisch of maatschappelijk doel.

Het volstaat niet om dat gewoon te verklaren. Er zijn voorwaarden, certificeringen en controles. De Franse 'société à mission' moet een opvolgingsorgaan en een controleorgaan hebben, en zich laten certificeren door een onafhankelijk organisme dat de erkenning ook kan intrekken."

Hoe wil de Raad van Gebruikers het onderwerp van een 'société à mission' concreet aanpakken?

ED: "We vonden een zekere gelijkenis tussen het Franse opvolgingscomité en onze Raad van Gebruikers. We stelden ons dus twee vragen:

1. Kunnen we dit concept 'importeren', invoeren in de Belgische wetgeving? En zo ja, wat zou de rol van de P&V Groep kunnen zijn om dat te bevorderen?
2. Kan P&V zich, buiten elk wettelijk bestaan van dit concept, als dusdanig benoemen, of beweren dat het in feite een 'société à mission' is en dat de wet op de coöperaties volstaat?

We zitten in de denkfase. Ons advies van mei 2023 is voorlopig en laat de vraag open. Maar het belangrijkste is dat de Raad van Bestuur impulsen krijgt en daarna zijn soevereine verantwoordelijkheid opneemt. Ik ben ervan overtuigd dat we in die richting moeten evolueren, naar een 'société à mission' die volgens mij ook in het Belgische recht op de een of andere manier zal terechtkomen.

Nadenken over dit thema is typisch het soort vragen dat aansluit bij de opdracht van de Raad. Daarin zien we echt het nut en de meerwaarde van de Raad van Gebruikers, het voordeel om vrijelijk en efficiënt aan de slag te gaan met een belangrijke uitdaging. Van onze buitenlandse reis naar MAIF hebben we iets concreets gemaakt."

Het onderwerp van de 'société à mission' stond centraal in de uitzending 'Les acteurs de l'éco' op LN24. Onze CEO Hilde Vernaillen was hiervoor speciaal uitgenodigd.

Hoe ziet u de evolutie van de Raad van Gebruikers?

ED: "Het thema van de 'société à mission' zou de evolutie van de Raad kunnen beïnvloeden, want als P&V en de Belgische samenleving zich ertoe verbinden om dit concept te volgen, zal de Raad van Gebruikers zich daarrond moeten herdefiniëren en misschien zijn werkwijze moeten herzien. Maar zover zijn we nog niet. In afwachting daarvan is het volgens mij een goed draaiend orgaan en moeten we blijven werken aan grote maatschappelijke uitdagingen.

Bovendien zijn sinds 2018 - als gevolg van de kapitaalopening - ook klanten, agenten en personeelsleden vandaag coöperanten. We kijken eerder naar het grotere geheel, maar als de Raad van Gebruikers zo representatief mogelijk wil zijn voor de coöperanten, zouden we moeten evolueren naar een vertegenwoordigingsvorm van deze individuele coöperanten. Vandaag zijn de personeelsleden al vertegenwoordigd."